مراقب كمك خواستنمون باشيم!!
رباعى اى است منسوب به على ( ع ) يعنى در آن ديوان معروف است , مى فرمايد :
كد كد العبد ان احببت ان تصبح حرا
و اقطع الامال من مال بنى آدم طرا
لا تقل ذا مكسب يزرى فقصد الناس ازرى
انت ما استغنيت عن غيرك اعلى الناس قدرا
مى فرمايد اگر دلت مى خواهد آزاد زندگى كنى مثل بندگان و بردگان زحمت بكش , كار كن , رنج بكش , و چشم از مال فرزندان آدم عمو ماهر كه مى خواهد باشد , ولو حاتم طائى باشد , ببند . يعنى نمى گويم چشم طمع از مال مردم پست و دنى ببند نه , حتى چشم طمع ببند از مال مردم سخى , با جود وكرم مثل حاتم طائى . بعد مى گويد بعضى از افراد , وقتى برخى ازشغلها به آنها پيشنهاد مى شود , مى گويند كارگريكن , بيل بزن , مى گويد اين كار پستى است , حمالى كن , مى گويد پست است . مى فرمايد هر كارى , هر چه ه كه تو آن را پست گمان بكنى پستتر از اينكه دست طمعت پيش ديگرى دراز باشد نيست . لاتقل ذا مسكسب يزرى فقصد الناس ازرى چيزى از اين پستتر نيست كه تو به قصد مردم بروى , به اين قصد بروى كه از مردم چيزى بگيرى ,
(صفحه : 37)
انت ما استغنيت عن غيرك على الناس قدرا
تو همين مقدار كه از ديگران بى نياز باشى از همه مردم برتر هستى . به نظرم در سخنان جا حظ بود ديدم يا يكى ديگر از علماى اهل تسنن كه اهل ادب است ( جا حظ خودش فوق العاده مرد بليغى است و انصافا مرد سخن است و فوق العاده براى مقام سخن على ( ع ) احترام قائل است و حرفهاى عجيبى هم مى زند ) . مى گويد در ميان سخنان على ( ع ) , نه سخن است كه اينها در دنيا نظير ندارد . از ميان آن نه سخن سه سخنش مربوط به بحث ماست . اميرالمؤمنين مى فرمايد : احتج الى من شئت تكن اسيره استغن عن من شئت تكن نظيره , احسن الى من شئت تكن اميره ( 1 ) . يعنى نيازمند هر كسى مى خواهى باش اما بدان اگر نيازمند كسى شدى تو برده او هستى . بى نياز باش از هر كه دلت مى خواهد , مثل او هستى . نيكى كن به هر كه دلت مى خواهد , توامير او هستى . پس نيازمندى به افراد ديگر نوعى رقيت و بردگى است اما چه جور بردگى است ؟ بردگى تن است ؟ نه , بردگى روح است . بردگى معنوى است . دراين زمينه چقدر سخنان خوب گفته اند ومتاسفانه امروز اين بحثها كمتر گفته مى شود , البته به يك جهاتى كه چون مسائل ديگرى مطرح است وانسان مى خواهد درباره آنها بحث بكند , بحثهاى اخلاقى كمتر گفته مى شود و حال آنكه اينها زياد هم بايد گفته شود . على ( ع ) مى فرمايد : الطمع رق مؤبد ( 2 ) طمع , بردگى هميشگى است . يعنى از بردگى بدتر , طمع داشتن است . كه باز هم در اين زمينه , مطالب و مسائل
_______________________________
پاورقى : 1 - غرر الحكم چاپ دانشگاه تهران ج 2 ص 584 . 2 - نهج البلاغه فيض الاسلام , حكمت 171 ص 1170 .
گفتارهاى معنوى - جلد :1 نويسنده مرحوم آقاي مطهري
پست‌ها
